Het woord van de Boeddha – 9

Het Grote Boek gaat diep in op de vierde edele waarheid, het pad dat leidt tot bevrijding van lijden. Het is geen pad dat moeilijk lijkt, laat staan onmogelijk, hoewel, zoals we zullen zien, het gemakkelijk is te verdwalen en onherroepelijk gebonden te raken aan ondraaglijke voorwaardelijkheid. We beginnen met het juiste geloof. Het is duidelijk dat als we uitgaan van verkeerde axioma ´s, alles wat later komt verkeerd zal zijn en daar, vanaf het begin, zullen we verloren zijn. De onjuiste overtuigingen zijn zo talrijk en zo gevarieerd dat we kunnen zeggen dat ze allemaal zijn, behalve de juiste, die er maar één is. Het is een onjuist geloof dat alle paden naar bevrijding leiden. Het juiste is dat alle paden behalve één leiden naar Samsara en daarbinnen zelfs naar de hel. Het juiste geloof is een nauwkeurig conceptueel begrip, gebaseerd op het luisteren naar de leringen en het logisch nadenken over de betekenis ervan, dat leidt tot de juiste instelling, tot het scheppen van de voorwaarden om de inspanning te verrichten, wat de tweede factor is. Het heeft weinig zin het juiste geloof te hebben als er geen instelling is. Gebrek aan dispositie of onjuiste dispositie is een andere manier om verloren te gaan. Juist geloof, onderworpen aan juist denken, leidt tot juist spreken, juist handelen en juist gedrag. Juiste spraak is in wezen niet liegen. Liegen is een ongemakkelijke situatie vooruit schoppen, waarnaar je altijd eerder vroeger dan later weer gecorrigeerd en vergroot terugkeert, dus is het onverstandig om leugens te vertellen. De juiste actie is kwaad vermijden, want elke slechte actie brengt een slecht gevolg met zich mee. Maar juist handelen is niet het goede doen, niet in het minst omdat goede handelingen vaak nog slechtere gevolgen hebben dan slechte. Juist handelen evalueert zorgvuldig het resultaat van handelingen, zodat de resultaten niet schadelijk zijn.