Gelderland is de provincie die de meeste fysieke grenzen heeft: met zes andere Nederlandse provincies en met Duitsland. Die grenzen lijken op het eerste gezicht heel vanzelfsprekend. Soms volgen ze oude geografische lijnen, zoals rivieren of moeraszones, elders worden ze gemarkeerd door slagbomen, hekken of borden. Maar wie goed kijkt, ziet dat grenzen altijd (ook) sociale constructies zijn: door mensen ingesteld, veranderlijk en betwistbaar. In de loop van de geschiedenis zijn ze talrijke malen van plek en van functie veranderd.
Ook de grens van Gelderland is eeuwenlang betwist en verlegd. Het grondgebied van Gelderland was ooit veel groter: in de middeleeuwen behoorden noord— en midden-Limburg en gedeelte van Noordrijn-Westfalen als ‘Overkwartier’ bij het Gelderse hertogdom. De huidige provinciegrens tussen Brabant en Gelderland ontstond pas na de Franse tijd in 1815. Toen werd de Maas officieel aangewezen als scheidslijn. In het noordwesten grensde Gelderland eeuwenlang aan de Zuiderzee; tot in 1932 de Afsluitdijk werd gesloten en de Zuiderzee veranderde in het IJsselmeer. Vervolgens kreeg Gelderland er met de provincie Flevoland in 1986 een nieuwe buur bij.
'De grenzen van Gelre' is de reisgids van de fietsroute die bij het Erfgoedfestival Over Grenzen van Gelre is ontwikkeld. Deze 900 kilometer lange fietsroute volgt de historische grenzen van Gelderland en de contouren van het vroegere Overkwartier. De route is opgedeeld in 42 afzonderlijk te fietsen trajecten. Elk traject is voorzien van toegankelijke verhalen en verrassende bezienswaardigheden. Volg de lands— en provinciegrenzen en beleef het veelzijdige grenslandschap van de Achterhoek, de Veluwe, het Rivierengebied en het Overkwartier.
Stap op je fiets om de grenzen van vroeger en nu te verkennen in en rondom Gelderland!
