Cami Kışla Parantezinde Türkiye

Kırsal alandan kente gidişin sihirinin sanayileşmede olduğunu görmeden, burjuvazinin değiştirici rolünü algılamadan, kararname ile Batı gibi olmaya kalktık. Onların üretimlerini değil, tüketim kalıplarını taklide yöneldik.

Derin bir taassup ve monarşik bir istibdada karşı toplumsal bir başkaldırının önderliğini yapan burjuvazi, 18. yüzyılda “devlete karşı bireyi” korumanın yollarını da beraberinde geliştirdi.

“laiklik” diye bağırıp “demokrasiye” değinmemek, “tek parti diktatoryasının ideolojisini” yaşatmak isteyenlerin bilinçli ya da bilinçsiz bir sloganı haline geldi...

Türkiye’deki “laikleşme” ise bir sosyal süreç içinde olmadı. Bu işi “tek parti diktatörlüğü” gerçekleştirdi.

özünde “demokrasi” olmayan bir rejim, her zaman kendini “tehlikede” hissedecek ve özgürlükleri daha da kısarak tehlikeyi önlemeye çalışacak.

durumda, demokrasi ve laikliğin birbirinin gerek şartı olmadığı, olmayacağı açıktır.
Çünkü laik bir toplum, laik prensipler çerçevesinde düzenlenmiş bir toplum olacaktır.
Böyle bir toplum, laik olmayan, özellikle dinsel prensiplere kapalı olacağından çoğulcu bir toplum olmayacaktır.

John Keane’a göre, “sosyal bir gelişim” sürecinden kopuk olarak ordu sopasıyla toplumları “despotik laikliğe” zorlamak, sonunda amaca hizmet etmiyor.
Tam tersine “laiklik karşıtı” akımları körüklüyor...