In de zeventien jaar dat hij verbonden was aan Het Instituut kreeg historicus en onderzoeker Gerard Aalders veelvuldig een spreekverbod opgelegd. De resultaten van zijn onderzoekswerk waren niet iedereen welgevallig. Niet alleen 'Den Haag' trachtte hem tot zwijgen te brengen, ook prins Bernhard poogde — direct of via minister-president Wim Kok — de auteur zijn wil op te leggen.
Aalders werkte bij het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD), een van Nederlands befaamdste historische instituten. Het deed onder meer onderzoek in opdracht van de regering. We nemen voetstoots aan dat het NIOD zijn research zonder inmenging van buitenaf uitvoert, maar is dat wel zo?
In de tijd dat hij op Het Instituut werkte (1993–2010) is menigmaal druk uitgeoefend om Aalders' onderzoeksresultaten in lijn te brengen met de wensen van Haagse opdrachtgevers. Geen middel, intimidatie, roddel noch achterklap liet 'Den Haag' onbenut om zijn zin door te drijven. Verbaas u over de rol van oud-minister Jos van Kemenade en de manipulaties van CDA-prominent Piet Steenkamp.
De leiding van het NIOD ging evenmin vrijuit. Directie en bestuur lieten meer dan eens de oren hangen naar de Haagse opdrachtgevers. Het bleef niet bij spreekverboden. De Nederlandse ambassade in Washington intervenieerde om Aalders te beletten een toespraak te houden. De staatssecretaris zette de NIOD-directie onder druk om hem de mond te snoeren.
Sinds de auteur met pensioen is, is de weg vrij om zijn relaas te doen over zijn veelbewogen, maar toch ook prachtige jaren op het NIOD, Het Instituut.
