Emir Timur

savrulabilir; insanın talihi ondan daha da kolay altüst olabilir”

Çölün kumu bir rüzgâr esmesiyle savrulabilir;

Bir insan için, gidilecek tek bir yol vardır.”

Nehrin kuzeyi Turan’dır; bağrından bunca göçebe milletlerin, çoban ve at yetiştiriciler ırkının çıktığı yer – tolgalılar ülkesi... Nehri saymazsanız, bu diyarda sınır diye başka hiç bir şey yoktu. Nehrin kuzeyindeki toprakların adına “Nehrin ötesi – Maveraünnehir

“Ben ölünce, deli gibi oraya buraya koşmayın; üstünüzü başınızı paralamayın. Ortalıkta karışıklık çıkar.”

Rivayete göre o sırada Timur, Şahruh ile oturmuş satranç oynamakla meşgulmüş. Bu yenik halinde bile yüceliğini kaybetmemiş olan uzun sakallı Türk Padişahı’nın içeri girdiğini görünce ayağa kalkıp kapıya doğru ilerledi. Hafifçe gülümsedi. Gururu da cesareti de yerinde olan Bayezid:

“Ayıptır” diye bağırdı, “başına Allah tarafından bir felâket gelmiş olan bir adamla alay etmek ayıptır.”

Bunun üzerine Timur ağır ağır şu cevabı verdi:

“Benim gülmem ona değil; Allah’ın dünyayı benim gibi bir topalla senin gibi bir köre vermesine gülüyorum.”

Arkasından da, ciddileşerek, şu sözleri ilâve etti:

“Eğer sen bizi yenmiş olsaydın ,askerlerimle bana neler ederdin, onu da bilmiyor değiliz.”

Yaşlandığı halde akılca, vücut ve ruhça yine eskisi kadar dinç, sağlam, cüretli, tıpkı sarsılmaz bir kaya gibi idi. Yalandan nefret eder, şakadan hiç hoşlanmazdı. Hakikati, işine gelmese bile yine arardı. Felâket karşısında dişini sıkmasını bilir, saadet karşısında kılı kıpırdamazdı.

Mührünün üzerinde nişan olarak şu iki Acemce kelime kazılı idi:. “Rastî Rustî” (Kuvvet doğruluktur). Az konuşurdu. Adam öldürmeden, yağmadan veyahut zorla kadınların evine girmeden bahsettiği hiç işitilmemiştir. Mert ve cesur olanları severdi.”

İbni Arapşah adında bir vakanüvis Timur’u, o zamanki haliyle şöyle tasvir ediyor:

“Bu cihangir, uzun boylu bir adamdı. İri bir başı, yüksek bir alnı vardı. Vücutça gayet kuvvetli ve pek cesurdu. Müstesna yaratılmış bir insandı. Beyaz tenli, kumral saçlı idi. Kolları, bacakları güçlü, omuzları geniş, pençesi demir gibi idi. Sakalı uzun, elleri kemikli idi. Sağ ayağı aksaktı. Derin, tesirli bir sesi vardı.

“Akıllı bir düşman budala bir dosttan daha az tehlikelidir” derdi.

Aksak cihangir, o zamana kadar geçirdiği yıllar esnasında şu atalar sözünün doğruluğunu kendi şahsında denedi: “Üzengiye ayağını basanın eğere oturması gerek.”